Sáng ngày 24/10/2025, tại TP.HCM, Viện Giáo dục IRED và Sách Hay đã tổ chức thành công buổi tọa đàm "Sự kiến tạo ý nghĩa của thế giới xã hội theo Alfred Schütz - Khi hiện tượng học bước vào khoa học xã hội". Sự kiện diễn ra trong không gian đối thoại học thuật sâu sắc, gần gũi và đầy sôi nổi, thu hút sự tham gia của đông đảo học giả, giảng viên, sinh viên và độc giả yêu thích tri thức.
PGS.TS Trần Hữu Quang và nhà nghiên cứu Bùi Văn Nam Sơn chia sẻ tại tọa đàm
Hai diễn giả là PGS.TS Trần Hữu Quang và Nhà nghiên cứu Bùi Văn Nam Sơn đã dẫn dắt người tham dự khám phá tư tưởng của Alfred Schütz - một trong những nhân vật tư tưởng ảnh hưởng sâu rộng nhất của thế kỷ XX.
Đông đảo độc giả ở nhiều lĩnh vực và độ tuổi tham dự, cùng trao đổi sôi nổi về tư tưởng của Alfred Schütz
Alfred Schütz: Cầu nối giữa triết học hiện tượng học và xã hội học
Nếu Edmund Husserl là ông tổ của hiện tượng học thì Alfred Schütz chính là người đưa tư tưởng này vào khoa học xã hội, đặt nền tảng cho xã hội học hiện tượng học.
Schütz đặt ra câu hỏi trung tâm cho toàn bộ khoa học xã hội: “Vấn đề mấu chốt của tất cả các ngành khoa học về thế giới xã hội là thiết lập một bối cảnh ý nghĩa khách quan xuất phát từ những bối cảnh ý nghĩa chủ quan nói chung hoặc từ những bối cảnh ý nghĩa chủ quan cá biệt nào đó. Như vậy, ta có thể tóm tắt vấn đề của bất kỳ ngành khoa học xã hội nào vào câu hỏi sau đây: Làm thế nào để có thể có những ngành khoa học về bối cảnh ý nghĩa chủ quan ?”
Từ câu hỏi này, Schütz xây dựng nên tác phẩm kinh điển "Sự kiến tạo ý nghĩa của thế giới xã hội" (1932) - công trình “đặt nền móng hiện tượng học rõ ràng cho xã hội học lý giải”
Tác phẩm “Sự kiến tạo ý nghĩa của thế giới xã hội” của Alfred Schütz
Giải mã thế giới xã hội qua lăng kính hiện tượng học
Trong buổi tọa đàm, PGS.TS Trần Hữu Quang đã giúp người tham dự hiểu sâu hơn cấu trúc tư duy của Schütz trong phân tích hiện tượng học về thế giới xã hội. Theo Schütz, thế giới xã hội gồm hai lớp thực tại: thế giới lân cận (Umwelt) và thế giới đồng loại, tiền nhân và hậu thế.
PGS.TS Trần Hữu Quang phân tích mục tiêu và tinh thần học thuật của tác phẩm
Từ đó, Schütz chỉ ra rằng vấn đề mấu chốt của tất cả các ngành khoa học xã hội là thiết lập một bối cảnh ý nghĩa khách quan xuất phát từ những bối cảnh ý nghĩa chủ quan. Và công cụ nền tảng của các ngành khoa học xã hội, theo Alfred Schütz, chính là điển hình ý thể (ideal type).
Nhà nghiên cứu Bùi Văn Nam Sơn bàn luận về giá trị nhân văn của hiện tượng học xã hội
Nhà nghiên cứu Bùi Văn Nam Sơn tiếp nối không gian đối thoại, mở rộng sang giá trị nhân văn của hiện tượng học xã hội - không chỉ là cách mô tả thế giới, mà là cách khơi dậy ý thức tự phản tỉnh của con người về chính mình và đời sống cộng đồng.
Khán giả chăm chú lắng nghe những chia sẻ diễn giả
Từ học thuật đến hiện thực xã hội
Trong phần đối thoại mở, các diễn giả và người tham dự đã có những trao đổi sôi nổi, nhìn nhận lại đời sống xã hội ngày nay - nơi chúng ta vô thức mải miết "kiến tạo hình ảnh" trên mạng xã hội mà đôi khi quên mất việc "kiến tạo ý nghĩa" cho chính cuộc sống của mình.
Người tham dự đặt câu hỏi, cùng trao đổi sâu hơn với các diễn giả
Ngày nay, với sự bùng nổ của mạng xã hội, con người ngày nay dần định nghĩa bản thân thông qua những “căn cước ảo” mà họ muốn người khác nhìn thấy. Điều này khiến "thế giới đồng loại" đang dần lấn át "thế giới lân cận" - một hiện tượng không chỉ đáng chú ý về mặt xã hội học, mà còn là vấn đề của tâm lý học, khi con người dần đánh mất khả năng thấu hiểu chính mình giữa vô vàn lớp hình ảnh được “kiến tạo”.
Buổi tọa đàm khép lại trong tinh thần cởi mở và đầy cảm hứng. Người tham dự không chỉ hiểu sâu hơn về Alfred Schütz và tác phẩm “Sự kiến tạo ý nghĩa của thế giới xã hội”, mà còn nhận thức rõ giá trị sống động của tư tưởng ông trong việc soi chiếu những vấn đề của xã hội đương đại.
Đại diện Viện Giáo dục IRED trao hoa và gửi lời cảm ơn đến hai diễn giả
Các diễn giả giao lưu và ký tên lưu niệm cho người tham dự
Mời Quý vị tiếp tục theo dõi fanpage Sách Hay & Viện Giáo dục IRED để cập nhật những sự kiện tri thức sắp tới.
