TRIỀU ĐẠI NAPOLÉON
1799-1811
Ngày nay, ai là người có thể cảm thấy mình đã biết một cách thật sự và hoàn toàn một con người - mặc dù đã có khoảng hai trăm ngàn cuốn sách lớn nhỏ viết về ông - người mà một trăm sử gia thông thái đã giới thiệu là bậc anh hùng đã đấu tranh mang lại đoàn kết và luật pháp cho châu Âu, còn một trăm sử gia thông thái khác thì xem ông là con yêu tinh đã rút hết máu của nước Pháp và tàn phá châu Âu nhằm thỏa mãn cho lòng tham vô độ đối với quyền lực và chiến tranh. "Cách mạng Pháp," Nietzsche nói, "đã làm cho Napoléon có thể ra đời; đó là lý lẽ biện minh của nó."
*
Không chỉ là vị tướng lãnh thiên tài, sự nghiệp cai trị của Napoléon cũng huy hoàng không kém. Dù trong 15 năm cai trị ông phải dành phần lớn hoạt động cho những cuộc chiến tranh liên tiếp chống lại cả châu Âu, nhưng theo lời Durant thì: "Mười ba năm đầu của triều đại Napoléon đã mang lại cho nước Pháp sự thịnh vượng chưa từng có. Quyền lực cũng như sự thịnh vượng của nước Pháp đã vươn lên cao hơn cả những gì Louis XIV từng mang lại."
WILL & ARIEL DURANT
Tác giả: Will Durant
Tác giả: Will Durant (từ Phần I đến Phần VI); Will & Ariel Durant (từ Phần VII đến Phần XI)
