Tất cả xảy ra như thể loài linh trưởng (khỉ, vượn,…) không có khả năng lập lại một quy phạm trên một bình diện mới, mặc dù chúng đã có khả năng tự tách mình khỏi một hành vi đặc thù. Cách cư xử theo bản năng mất đi sự sắc nét và độ chính xác thường thấy ở hầu hết các loài động vật có vú, thế nhưng sự khác biệt này là hoàn toàn tiêu cực, và lĩnh vực mà thiên nhiên bỏ rơi vẫn còn bị bỏ trống...

Ở Phương Tây, bên cạnh xu hướng cho rằng sự phân chia dân tộc học thành một số khu vực cụ thể – tuy vẫn giữ liên hệ với các bộ môn khoa học xã hội khác và xã hội học nói chung – là một yêu cầu thời thế thiết yếu, thì một xu hướng khác lại muốn nhìn thấy dân tộc học như một hình thức mới của chủ nghĩa nhân bản, với khác biệt duy nhất là nó chỉ tập trung trên các nhóm văn hóa xa lạ với nền văn minh cơ giới của họ...

Câu hỏi «Giá trị sẽ đi về đâu?», nhan đề của một tác phẩm Unesco vừa xuất bản trong đó tôi có đóng góp, là loại câu hỏi khiến ta rụt rè; tôi nghĩ tốt hơn nên kéo nó lại gần bằng câu hỏi sau «Những giá trị sẽ đi về hướng nào?». Vì vậy, tôi sẽ nói về những nẻo đường ta đi, các hành trình, lộ trình, những nơi ta có thể nhẩn nha, tiến tới, trở lui – một con đường chứ không phải là một nơi chốn...

Vì lòng yêu chuộng quyển Almagest^* [của Klaudios Ptolemaios, khg 100-170^*], thứ tình cảm mà ông không nhận thấy ở người La-tinh, Gerard xứ Cremona^[1]* tìm đến Toledo^[2]*...

Lịch sử khoa học có thể được trình bày như một chuỗi những cuộc điều chỉnh về hình ảnh mà con người đã tự tạo ra về thế giới và về bản thân mình. Ở đây, Sigmund Freud giải thích những phản kháng mà con người từng đưa ra nhằm chống lại một số khám phá khoa học...

Từ mọi phía, người ta tranh cãi cái quyền thừa nhận vô thức như một tập hợp tâm lý đặc thù và làm việc một cách khoa học[1] với giả thuyết này của chúng tôi. Chúng tôi chỉ có thể trả lời rằng giả thuyết vô thức là thiết yếu và chính đáng...

Từ tương đương với đồng cảm là empathy (Anh) hay empathie (Pháp). Dù xuất phát từ empatheia của Hy Lạp cổ đại (với nghĩa khác là đam mê, nhiệt tình), hay chỉ mới được nhà tâm lý học Anh-Mỹ Edward B. Titchener ...

Như mọi suy tư đã tạo ra các cuộc cách mạng về nhận thức khoa học, trường phái Annales và cái dự án sáng tạo mà nó đề xuất đã không xuất hiện từ hư vô, chứng cớ là ​​văn bản chuẩn bị cho những đổi mới của Tạp chí Annales này, đến từ François Simiand (1873-1935)...

Cuộc chiến tranh Pháp - Phổ năm 1870-1871 chấm dứt với chiến bại của Pháp. Trong cơn sốc và sốt nhục, giới tinh hoa Pháp sôi nổi tìm nguyên do. Các chuyên gia săn phù thủy thấy ngay thủ phạm: có quá nhiều sĩ quan Do Thái trong quân đội Pháp...

Trong câu văn nổi tiếng mở đầu tác phẩm của sử gia Hy Lạp cổ xưa nhất mà chúng ta còn giữ, chính là dưới cái nghĩa đầu tiên và rộng rãi hơn cả là «điều tra» (inquiry = enquête) mà từ historia (Ἱστορία)...

Hơn nữa, chúng ta đều thấy, có nhiều nguyên nhân khác nhau cho mọi chuyển biến trong tự nhiên, như nguyên nhân mà sự chuyển biến nhắm tới (nguyên nhân cuối cùng) và nguyên nhân từ đó nó xảy ra (nguyên nhân khởi động)...

Chuyên luận Dẫn Vào Nghiên Cứu Sử Học (Introduction aux Études historiques, 1898) của Charles-Victor Langlois và Charles Seignobos là quyển sách gối đầu giường của nhiều thế hệ sử gia Pháp, và sự kiện nó còn được tái bản gần 100 năm sau chứng nhận giá trị lâu dài của tác phẩm này....

«Sử học được thực hiện với tài liệu (...) không có sử liệu thì sử học cũng không có». Dù cực kỳ đúng đắn, phát biểu nổi tiếng trên của Charles-Victor Langlois và Charles Seignobos vẫn có thể khiến cho một sử gia tập sự suy tưởng, vội vã và sai lầm...

Sự kiện lịch sử biểu hiện những hiện tượng có bản chất rất khác nhau. Từ cùng một tài liệu, người ta có thể rút ra đủ thứ sự kiện, về văn bản, ngôn ngữ, bút pháp, về các sự kiện khác, tục lệ, biến cố…